Koronalı dönem en yoğun şekilde esnaf kesimini vurdu. Onları ezdi, üzdü. Esnaf kesiminin sorunları yeteri kadar vardı. Bu süreçte katladı, içinden çıkılamaz duruma geldi. Yani kemikteki bıçak kemiği deldi geçti.
Bugün üç esnaf grubuna bakalım. Aileleri ve çalışanları ile birlikte sayıları on bin civarında olan Kahveci ve Lokantacılar ne durumda?
Kasım’a kadar sıkıntılı sürecin kendilerini bekliyor olması her şeyi ortaya koymakta. Özellikle Saros sahillerindeki yoğunluğun az olacağı noktasından hareket etmeliyiz.
Kısıtlamalı ve sınırlamalı olarak işletmelerin açılacak olması ek maddi yük anlamını taşıyor. Gelirlerin gerileyeceği anlamında. Belki bazı esnaflar işyerlerini açamayacak veya açmak istemeyecektir.
Bine yakın esnaf kesimi olan yapı az iş az gelirle borçlarını faturalarını nasıl ödeyecek? Verilen krediler faizli. Ertelenen bağkur primleri. Kendilerinin aile bireylerinin günlük zorunlu girdileri. Yanlarında çalışanların ücretleri.
Bu kesime ait iş yerleri yeni dönemde artıya geçemezler. Yani para kazanamazlar. Bu durumda yanlarında çalışanları ile ilgili kararlar alabilirler. Sonuçta işsizlik başgösterir.
Pazarcı esnafının giyim bölümüne bakacak olursak ne görürüz? Bir süre işyerlerini (tezgahlarını) aamadılar. Tezgahlar açıldı, Ramazan bayramı yaklaştı. Esnaf yaklaşık üç ay sonra iş yapmaya başladı.
Başkan 18 Mayıs’ta açıklama yaptı.
Ne dedi?
“Ramazan bayramında sokağa çıkma yok”
Esnafın sözü “Başkan bu açıklamayı yaptı işlerimiz bıçak gibi kesti.” Bayramlık almaktan vazgeçti insanlar. Üç aydır iş yapamadılar. Giderler durmadı. Gece pazarları kuruldu. Başkan açıklayana kadar ilgi vardı. İşlerine olumlu yansıyıp yansımadığını esnaf takdir eder. 65 yaş üstü esnafların çalışmıyor oluşu sorun. Giyimle ilgili esnafın büyük çoğunluğu komşu pazarlara gidemedi. Komşu ilçelerden pazarcılar gelemedi. Dış pazarlara giden yüz ve üzeri esnafın Keşan’a para transferi açısından katkısı var. dışarıdan Keşan pazarına gelen esnaf sayısı 50 (elli) olarak ifade edilmekte.
Altı yüze yakın üyeli taşımacılık esnafı ne konumda?
Taşımalı eğitimdeki araçlar, servis araçları, şehiriçi minibüsler, taksiler, kontak açmayan yüzlerce esnaf. 65 yaş üstü mesleğini icra edemeyenler. Diğerleri ile aynı kaderi paylaştılar. Taşımalı araçlar, servis araçları durdu.
Şehiriçi minibüsler zarara çalışıyor. 70
Civarında taksi işe çıktı. İş nerede? Ekonomi bitik. Şoför esnafı eski borçlarını nasıl ödeyecek? Yedek parça sanayi bağkur kredi borçları. Faturalar yarı çeyrek devam eden bu iş yaşamı ile ödenemez.
Devletin erteleme, faizli kredi yerine esnaf kesiminin borçlarını karşılaması gerekirdi. Sonuçta bende şu kanaat pekişmiştir. Esnaf Bakanlığı kurulmadan esnafın beli doğrulamaz.
