Sık sık sağlıklı beslenmek için sebze ve meyveleri hayatımıza katmamız gerektiği hakkında konuşuyoruz. Peki bu besinleri tüketiyor olmamız tamamen sağlıklı beslendiğimizi mi gösterir?
Tabağımıza gelene kadarki süreçte yaşananlar da besinin sağlıklı olup olmamasını etkilemez mi?
Cevap : TABİKİ !
Sebze ve meyvelerin yetiştirilmesi, hasadı, taşınması ve depolanması sırasında böcekler, yabani otlar, bazı mikroorganizmalar gibi zararlılardan korunabilmesi amacıyla tarımda pestisit adını verdiğimiz ilaçlar kullanılır.
Bu ürünlerin kullanım miktarı, önerilenden fazla olduğunda veya kullanılması yasak pestisit çeşitleri tercih edildiğinde insan sağlığına zarar vermeye başlar. Kısacası sağlıklı olmak amacıyla yediğimiz sebze ve meyveler amacını kaybeder.
Bu durum kişinin maruz kaldığı pestisit türü ve miktarına bağlı değişmekle birlikte akut (geçici süreli) veya kronik (uzun süreli) toksik etkilere yol açıp insan sağlığına olumsuz etki edebilir.
2019 yılında yapılan bir çalışmadan elde edilen verilere göre Türkiye hektar başına 2,2 kg’lık pestisit kullanımı ile dünya pestisit kullanımında 12. Sırada yer alıyor. Çilek, ıspanak, şeftali, armut, nektarin, elma, üzüm, vişne gibi besinler 2023’te yayınlanan rapora göre pestisit kalıntıları açısından en yüksek riski taşıyor.
Sebze ve meyvelerin sahip olduğu pestisit kalıntısı, türü ve miktarına ise laboratuvar ortamında detaylı analiz yapılmadan erişmek pek mümkün değil. Bu yüzden satın alınan her sebze ve meyvenin tüketmeden önce olası sağlığa olumsuz etkisinin önüne geçmek amacıyla bazı işlemlerden geçirilmesi gerekiyor.
Pestisit Kalıntılarını Uzaklaştırmak İçin Evde Uygulayabileceğimiz Yöntemler ise şöyle;
-Akan Su Altında Yıkamak: Yapılan çalışmalar, mahsullerin iki veya daha fazla kez akan su altında 1 dakika boyunca yıkanmasının pestisit kalıntılarını önemli miktarda azalttığını gösteriyor.
-Mahsulün Kabuğunu Soymak: Yıkamadan önce soyulan kabuk, bıçağın yüzeydeki mikroorganizmaların besinin içine bulaşmasına sebep olur. Fakat yıkadıktan sonra kabuğu soymak, pestisit kalıntılarından kurtulmak için etkili bir yöntemdir.
-Tuzlu – Sirkeli Su Kullanarak Yıkamak: Her pestisit kalıntısını uzaklaştırmak için kesin çözüm olmasa da bazı sebze ve meyvelerdeki pestisit çeşitlerini uzaklaştırmada etkili olduğu görülmüştür.
-Pişirmek: Çoğu pestisit çeşidinin yüksek ısıya dayanıklı olmaması sebebiyle etkili bir yöntemdir.
B. İlayda Fidan
Gizem Keşli Beslenme ve Danışmanlık Merkezi
Keşan Şube Diyetisyeni
