Okula başlama süreci çocuklar için yeni bir soluk olduğundan zor bir alışma sürecini de beraberinde getirebilir. Birçok çocuk için okulun sınırları içerindeki kurallar, uyulması zor veya sıkıcı olabilir. Okulla beraber çocuklar toplum içinde yaşamayı, akranlarıyla iletişim ve arkadaşlıklar kurmayı ve zaman yönetimi gibi çok önemli konularda kendilerini geliştirme fırsatı bulurlar. Ancak ailesinin yanından ve güvenli alanları olan evden ayrılıp kendilerini bu durumların içinde bulmak çocuklarımıza kaygılı hissettirebilir. İşte bu alışma süreci için yapılabilecek en iyi şey çocuklarımıza etkili bir oryantasyon süreci sunmaktır. Her okulun oryantasyon süreci birbirinden farklı olup, her dönem için farklı programlar uygulanmaktadır. Oryantasyon sürecinde okulla birlikte en büyük rol ebeveynlere düşmektedir. Ebeveynler, okul ve öğretmenlerle iş birliği içerisinde olmalı; oryantasyon süreci okuldan önce evde başlamalıdır. Mesela, çocuğunuzla okula henüz başlamadan okul rutinleri oluşturmaya başlamak, çocuğunuzun okul fikrine alışmasına yardımcı olacaktır.
ORYANTASYON SÜRECİNDE EBEVEYNLERİN ROLÜ
Hem yeni okul dönemine başlamak hem de ilk defa okula gidecek olmak çocuklarımız için stresli bir dönemin habercisi olabilir. Ebeveynlerin çocuklarının bu dönemi sağlıklı atlatmalarına yardımcı olurken aynı zamanda kararlı olup çocukların kurallara uyması ve uyumlu arkadaşlık ilişkileri kurmalarına destek olmaları oldukça önemlidir. Bu süreç çocuklar için olduğu kadar sizler için de zorlayıcı olabilir. Kararlı ve sabırlı, küçük adımlarla ilerlemek sürece katkı sağlayacaktır. Aşağıda ebeveynlere yardımcı olabilecek bazı önerilerimiz bulunmaktadır.
Okul Öncesi Ziyaret
Okulun ilk günü hiç tanımadığı bir ortam, bir öğretmen ve arkadaşlar çocuğunuzun duyduğu kaygıyı arttırabilir. Yabancılık çekmemesi adına okul açılmadan önceki hafta sonu okulu ziyaret etmek beraber okulu keşfetmek çocuğunuzu rahatlatacaktır.
Birlikte Rutinler Oluşturun
Okula başlamadan birkaç hafta önce, sabahları birlikte erken kalkmayı deneyin. Kahvaltıyı birlikte hazırlayın. Belki sabahları birlikte kısa bir yürüyüş yapabilirsiniz. Bu, çocuğunuzun okul günlerinin başlangıcını hissetmesine yardımcı olur. “Hadi bakalım, yarın sabah da böyle erken kalkacağız ve okul yolculuğumuz başlayacak!” demek, onun okul fikrine alışmasına yardımcı olabilir.
Okulu Eğlenceli Hale Getirin
Bir gece yatmadan önce, çocuğunuzla birlikte okul temalı bir hikâye kitabı okuyabilirsiniz. “Seninle okula gitmek çok heyecan verici olacak!” demek, onun da bu heyecanı hissetmesini sağlar. Belki de kendi okul anılarınızdan bahsedebilirsiniz, “Ben de senin yaşındayken okula gitmekten çok korkmuştum ama sonra en iyi arkadaşımı orada buldum!” gibi bir hikâye, onu rahatlatabilir.
Küçük Sorumluluklar Verin
Çocuğunuzun kendi çantasını hazırlamasına izin verin. “Bu çantayı senin için aldık, içine neler koymak istersin?” diye sorarak onun kendi eşyalarını sahiplenmesini sağlayabilirsiniz. Bu basit eylem, ona okulda kendi başına yapabileceği şeyler olduğunu gösterir ve özgüvenini artırır.
Duygularını Paylaşın
Sabah okula giderken belki de elinizin biraz daha sıkı tutulduğunu hissedeceksiniz. O an durup, “Biliyorum, biraz heyecanlısın. Ben de seninle heyecanlanıyorum. Ama biliyor musun? Okulda çok eğleneceksin ve harika şeyler öğreneceksin!” diyerek onu anladığınızı hissettirin. Bu tür bir paylaşım, onun kaygılarını hafifletebilir.
Çocuğunuzun ilk okul günleri, ileride hatırlayacağı değerli anılarla dolu olacak. Onun yanında olduğunuzu bilmek, bu yeni macerayı daha kolay ve keyifli hale getirecek.
Oryantasyon Sürecine Yardımcı Olabilecek Cümleler
- Okulda yeni şeyler öğrenmek çok eğlenceli olabilir, seni dinlemek için sabırsızlanıyorum!
- Okulun ilk günü senin için yeni ve farklı olabilir, zamanla alışacaksın.
- Yeni arkadaşlar edinmek senin için çok keyifli olabilir ve sonra gelip bize anlatabilirsin.
- En sevdiğin oyunu öğretmenin ve arkadaşlarına öğretebilirsin!
- Eğer istiyorsan bir oyuncağını yanında götürebilirsin (okul yönetimi izin veriyorsa) ancak arkadaşlarınla paylaşabileceğin bir oyuncak seçmelisin.
Oryantasyon Sürecinde Söylenmemesi Gereken Cümleler
- Herkes okula gidiyor, sen neden korkuyorsun?
- Böyle davranırsan öğretmenin/arkadaşların seni sevmez.
- Eğer başarısız olursan çok üzülürüz.
- Sen artık büyüdün, abi/ablalar ağlamaz.
- Okuldayken bizi çok özlüyor musun?
Okul Sonrası İletişim Kurmayı Kolaylaştıran Cümleler
- Günün nasıl geçti, bizimle paylaşmak ister misin?
- Bugün seni en çok ne mutlu etti?
- Bugün yeni biriyle tanıştın mı, tanıştıysan bize biraz bahseder misin?
- Öğretmenin size yeni oyunlar öğretti mi, öğrettiyse sen de bize öğretir misin? Beraber oynayabiliriz.
- Okulda güzel vakit geçirdin, hadi biraz da birlikte vakit geçirelim, neler yapmak istersin?
Okula uyum süreci hem aile hem de çocuk için oldukça önemli bir süreçtir. Bu sürecin sağlıklı yönetilmesi, aile dinamiklerinin sağlıklı olmasıyla da doğrudan ilişkilidir. Bununla birlikte çocuk aile üyelerinden ilk defa ayrılıyorsa uyum sürecinde zorluk yaşaması normaldir. Öte yandan çok çabuk uyum sağladığını düşündüğünüz zamanlar da olabilir. İki durumda da çocuğu dinlemek, duygular üzerinde konuşmak faydalı olacaktır.
Çocuğun okula başlamaya hazır olmadığını düşünen ya da başladıktan sonra uyum sorunları yaşadığını düşünen her ebeveynin, durum sürekli hale gelmeden bir uzmandan destek alması en sağlıklı karar olacaktır.